جشن نوروز به خصوص تحویل سال نو از دوره صفویان دارای آداب و تشریفات خاصی شد و همه ساله بزرگان و رجال در کنار عموم عاشقان اهل بیت (ع) با برگزاری این تشریفات سال را تحویل می‌کردند.
قدمت جشن نوروز در حرم بیش از دوران صفویه، اما اسناد موجود آن از دوران صفویه است که به گواه این اسناد تعطیلی ایام نوروز از آن دوران مرسوم بوده و مکتب‌خانه‌ها و برخی ادارات در این روز‌ها تعطیل می‌شدند. همچنین در اسناد موجود در آستان قدس رضوی عید نوروز با عنوان عید شاهی یاد می‌شد و مبالغی برای عیدی و انعام خدام، همچنین تهیه لباس و کفش برای ایتام کنار گذاشته می‌شد.
تنظیف حرم مطهر از آیین‌های نوروزی در حرم رضوی
حرم مطهر امام رضا (ع) از گذشته در این ایام تنظیف می‌شد تا گرد و غبار و آلودگی از صحن و سرای امام رئوف زدوده شود. در اسناد آستان قدس رضوی یک سند از سال ۱۳۰۷ شمسی به این موضوع اشاره می‌کند.
نقاره‌زنی
نقاره‌زنی از آیین‌های رایج از گذشته تاکنون در حرم رضوی است، این آیین پیشینه‌ای طولانی دارد و در دوره اسلامی همچنان حفظ شده است.
ساکنان و زائران شهر مشهد شاهد هستند که هر بامداد با طلوع و هر شامگاه با غروب آفتاب همچنین در اعیاد خاص مذهبی و ملی، زاد روز پیامبر (ص) و ائمه اطهار (ع) نقاره‌نوازی در محل نقاره‌خانه حرم مطهر انجام می‌شود.
در حقیقت نقاره‌زنی به آگاهی عموم رساندن واقعه‌ای مهم مذهبی سیاسی اجتماعی بوده است، عید نوروز نیز از این امر مستثنی نیست و در لحظه تحویل سال صدای نقاره‌خانه فضای ملکوتی حرم مطهر را پر می‌کند.
هزار سند مکتوب، راوی نوروز در حرم مطهر رضوی
مجموعه‌ای ارزشمند شامل بیش از یک هزار صفحه سند مکتوب با موضوع نوروز در حرم مطهر امام رضا (ع)، از دوره صفویه تا عصر حاضر در مرکز اسناد آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود.
کاظم جهانگیری کارشناس تالار محققان اسناد سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در این باره گفت: «در قدیمی‌ترین سند موجود با موضوع نوروز مربوط به اواخر دوره شاه عباس اول صفوی و سال۱۰۳۷ قمری به اهدای خلعت نوروزی اشاره شده است.»
جهانگیری افزود: «دستور‌های اداری به کارکنان برای تنظیف و تهیۀ تدارکات برگزاری مراسم تحویل سال نو، چراغانی صحن‌ها و پذیرایی از سران و شخصیت‌ها در حرم مطهر امام رضا (ع) به مناسبت عید نوروز از جمله موضوعات این اسناد است.»
او همچنین، پرداخت وجوهات نقدی داخل ضریح مقدس به عنوان تبرک به تعدادی از رجال مشهد در شب عید نوروز، دعوت از رجال و شخصیت‌ها به حرم مطهر رضوی در آستانۀ تحویل سال نو را از دیگر موضوعات اسناد نوروزی حرم مطهر رضوی عنوان کرد.
جهانگیری حضور متولی‌باشی آستان قدس در لحظه تحویل سال در حرم مطهر، در دوران قاجاریه را از مراسمی بیان کرد که در اسناد به آن اشاره شده است.
انتهای پیام/
